Οι ιδιοκτήτες κάποιων σκύλων, συχνά παρατηρούν το ζώο τους να «χοροπηδά» με το ένα από τα πίσω πόδια, έχοντας το άλλο μαζεμένο ψηλά. Η παράξενη αυτή συμπεριφορά, είναι πολύ πιθανό πως οφείλεται σε ασταθή επιγονατίδα. Αν και κάτι τέτοιο είναι συνηθέστερο στις μικρότερες φυλές σκύλων, δυνητικά θα μπορούσε να επηρεάσει, οποιαδήποτε φυλή. Οι περισσότεροι σκύλοι, που έχουν τέτοιο πρόβλημα, παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά αυτά συμπτώματα χωλότητας, σε ηλικία μικρότερη του ενός έτους. Η πάθηση μπορεί να είναι ήπια και επομένως να μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά, σε κάποιες περιπτώσεις όμως, ίσως χρειαστεί ακόμα και χειρουργείο, προκειμένου ο σκύλος να μπορεί να έχει μια καλή ποιότητα ζωής.
Τι σημαίνει εξάρθρωση της επιγονατίδας;
Στα υγιή ζώα, η επιγονατίδα κάθεται σταθερά, στην αύλακα της, στο κατώτερο μέρος του μηριαίου οστού. Όταν ο σκύλος λυγίζει το γόνατο του, η επιγονατίδα κυλά πάνω ή κάτω στην αύλακα, με τη βοήθεια ενός συνδέσμου, που βρίσκεται στις άκρες της αύλακας. Εξάρθρωση επιγονατίδας έχουμε, όταν η επιγονατίδα γλιστρά έξω από την αύλακα, προς τα δεξιά ή τα αριστερά. Το γεγονός αυτό «κλειδώνει» στην ουσία το πόδι, κάνοντας το επίπονο και δύσκολο να καμφθεί. Σε κάποιες περιπτώσεις, η επιγονατίδα, γλιστρά μέσα και έξω από την αύλακα, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα επανεμφανιζόμενη χωλότητα, ενώ σε κάποιες άλλες, βρίσκεται μονίμως εκτός αύλακας, με αποτέλεσμα συνεχή χωλότητα.
Γιατί παρουσιάζει την πάθηση αυτή ο σκύλος μου;
Ορισμένα ζώα γεννιούνται με αρκετά ρηχή αύλακα, ή με σύνδεσμο, ο οποίος συνδέεται σε λάθος μέρος της κνήμης, τραβώντας την επιγονατίδα έξω από την αύλακα, καθώς λυγίζει το γόνατο. Σε ορισμένα περιστατικά, εμπλέκεται μόνο το ένα γόνατο, αλλά περίπου στο 50% των περιστατικών, εμπλέκονται και τα δυο γόνατα. Τέλος, εξάρθρωση επιγονατίδας, μπορεί να προκύψει και ύστερα από τραυματισμό του γόνατος, αν τραυματιστούν οι μαλακοί ιστοί του γόνατος, οι οποίοι υποστηρίζουν την επιγονατίδα.
Η εξάρθρωση επιγονατίδας εμφανίζεται κυρίως σε toy ή mini φυλές σκύλων και πιο συγκεκριμένα σε Poodles, Yorkshire Terriers, Pomeranians, Pekingese, Chihuahuas, Miniature Pinschers και Boston Terriers. Η πάθηση είναι πολύ πιθανό να περάσει και στις επόμενες γενιές, για αυτό και καλό είναι τα ζώα τα οποία πάσχουν από αυτή, να μην αναπαράγονται. Η εξάρθρωση επιγονατίδας, είναι αρκετά πιο σπάνια στις γάτες, είναι όμως και πολύ πιο δύσκολο να διαγνωστεί, μιας και οι γάτες οι οποίες πάσχουν, συχνότερα δε χωλαίνουν καθόλου.
Πώς θα ξέρω αν το ζώο μου πάσχει από εξάρθρωση επιγονατίδας;
Στις μικρόσωμες φυλές σκύλων, ένα από τα πρώτα σημάδια που παρατηρούν οι ιδιοκτήτες, είναι ότι ο σκύλος τους «χοροπηδά» με το ένα από τα πίσω πόδια, κρατώντας το άλλο στον αέρα (ιδιαίτερα όταν τρέχει). Οι περισσότεροι σκύλοι που εμφανίζουν την πάθηση αυτή, είναι νεαρής ή μέσης ηλικίας, με ιστορικό επανεμφανιζόμενης χωλότητας. Εάν η επιγονατίδα, είναι μονίμως εκτός αύλακας, όταν το ζώο έχει λυγισμένο το πόδι του, τότε συνηθίζει να φορτίζει περισσότερο τα μπροστά πόδια όταν τρέχει. Ακόμη, ένα ζώο με εξάρθρωση επιγονατίδας, συνήθως δυσκολεύεται στα αλματάκια, που έκανε συνήθως. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η επιγονατίδα δεν μπορεί να επανέλθει στη σωστή της θέση, με αποτέλεσμα την εμφάνιση μόνιμης χωλότητας, γεγονός που μακροπρόθεσμα θα επηρεάσει και τους μύες της περιοχής, επιβαρύνοντας και άλλο την κατάσταση.
Αν αυτά τα περιστατικά δεν αντιμετωπιστούν, συνήθως έχουμε την ανάπτυξη αρθρίτιδας, η οποία επιφέρει μόνιμη χωλότητα και πόνο.
Πώς θα αναγνωρίσει το πρόβλημα ο κτηνίατρος μου;
Ο κτηνίατρος σας θα ψηλαφίσει την επιγονατίδα και θα νιώσει αν αυτή βγαίνει από την αύλακα, εξετάζοντας το ζώο σας. Επιπλέον, οι ακτινογραφίες της περιοχής, βοηθούν στην εκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης και μας πληροφορούν αν υπάρχουν άλλα συνυπάρχοντα προβλήματα του γονάτου, ή ανάπτυξη αρθρίτιδας.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η πάθηση;
Στα περισσότερα ζώα, η συγκεκριμένη πάθηση δεν προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα και αυτά μπορεί να συνεχίσουν κανονικά χωρίς χειρουργείο. Παρ’ όλα αυτά η αδυναμία και η αστάθεια της άρθρωσης του γόνατος, ίσως κάνει το ζώο ευπαθή σε τραυματισμούς στη συγκεκριμένη περιοχή.
Ο κτηνίατρος σας, θα προτείνει την καταλληλότερη θεραπεία για το κατοικίδιο σας. Στα ήπια περιστατικά, που είναι και τα περισσότερα, η θεραπεία, δεν είναι αναγκαία. Αν όμως η επιγονατίδα είναι μονίμως εκτός αύλακας, το ζώο σας χωλαίνει συνεχώς ή παρουσιάσει ταυτόχρονα και άλλα τραύματα σε συνδέσμους του γονάτου, τότε το χειρουργείο αποτελεί την καλύτερη λύση.
Σκοπός του χειρουργείου είναι να σταθεροποιήσει την επιγονατίδα μέσα στην αύλακα της, διαφυλάσσοντας έτσι την εύρυθμη λειτουργία του οπίσθιου άκρου. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί είτε «βαθαίνοντας» την αύλακα, είτε <σφίγγοντας» τον σύνδεσμο που είναι προσκολλημένος στην επιγονατίδα, έτσι ώστε να την κρατά πιο σταθερά στην θέση της.
Πόσο γρήγορα θα αναρρώσει το κατοικίδιο μου από το χειρουργείο;
Τα περισσότερα κατοικίδια ξεκινούν να πατούν επιφυλακτικά το πόδι τους περίπου 10 με 14 μέρες μετά το χειρουργείο και παρουσιάζουν πλήρη κίνηση αυτού μέσα σε 2 με 3 μήνες. Μετά το χειρουργείο, ο αυστηρός περιορισμός της άσκησης, καθώς και η ελεγχόμενη επανένταξη του ζώου σε αυτή, είναι υψίστης σημασίας. Είναι πολύ πιθανό πως θα χρειαστούν τακτικοί μετεγχειρητικοί έλεγχοι, έτσι ώστε να ελέγχεται η ίαση του γονάτου, αν η επιγονατίδα παραμένει μέσα στην αύλακα και αν το πόδι χρησιμοποιείται όπως είναι αναμενόμενο. Επίσης λογικά, ο κτηνίατρος σας θα σας προτείνει και φυσιοθεραπεία μετά το χειρουργείο. Είναι πολύ σημαντικό, η άσκηση για τουλάχιστον 2 μήνες μετά το χειρουργείο, να είναι ελεγχόμενη και σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου. Αν κάτι τέτοιο δεν πραγματοποιηθεί, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε αποτυχία του χειρουργείου, ακόμα και σε επανάληψη του.
Τι ποσοστά επιτυχίας έχει το χειρουργείο;
Η έκβαση του χειρουργείου είναι γενικότερα επιτυχής σε μη περιπλεγμένα περιστατικά, με 9 στους 10 σκύλους να επανακτούν την καλή χρήση του άκρου τους σε περίπου 3 μήνες μετά το χειρουργείο. Σε κάποια περιστατικά μπορεί να εμφανιστεί αρθρίτιδα και αυτή να εκδηλωθεί με ακαμψία του ποδιού κατά το περπάτημα ή/και χωλότητα ύστερα από έντονη άσκηση.